Luka w podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) to problem, który kosztuje polski budżet miliardy złotych rocznie. Najwyższa Izba Kontroli (NIK) alarmuje, że mniejsze podmioty podatkowe, obsługiwane przez niewyspecjalizowane urzędy skarbowe, często nie przestrzegają przepisów podatkowych. Niewystarczający nadzór nad rozliczeniami CIT oraz brak konsekwencji w weryfikacji danych podatników tworzą poważne ryzyko dla systemu podatkowego. NIK zwraca uwagę na konieczność intensyfikacji kontroli, które mają poprawić ściągalność CIT i zmniejszyć skalę nadużyć.
Luka CIT – nie tylko duże firmy omijają podatki
Według raportu NIK, problem luki podatkowej dotyczy nie tylko największych firm, które stosują agresywną optymalizację, ale przede wszystkim mniejszych podmiotów gospodarczych. To właśnie te firmy stanowią przeważającą część podatników CIT i często korzystają z mniej restrykcyjnego nadzoru ze strony niewyspecjalizowanych urzędów skarbowych. NIK wskazuje, że 96% wszystkich podatników CIT jest obsługiwanych przez urzędy o szerokim zakresie obowiązków, które nie są wyspecjalizowane w nadzorze nad złożonymi rozliczeniami.
W rezultacie kontrole CIT w tych urzędach są przeprowadzane bardzo rzadko – na 1000 podatników przypadają średnio zaledwie dwie kontrole. Przykładem mogą być 43 urzędy, które przez ostatnie 2,5 roku nie przeprowadziły żadnej kontroli w zakresie CIT, mimo obsługi prawie 19 tys. spółek prawa handlowego. Tak niski poziom nadzoru zwiększa ryzyko, że mniejsze firmy nie będą prawidłowo deklarować podstawy opodatkowania, co wpływa na rosnącą lukę CIT.
Braki kadrowe i organizacyjne utrudniają kontrolę CIT
NIK zwraca uwagę, że problemy organizacyjne i kadrowe to główne bariery dla skuteczniejszego nadzoru nad rozliczeniami CIT. Niewyspecjalizowane urzędy często borykają się z niedoborem pracowników oraz ograniczonymi możliwościami organizacyjnymi. Efekt? Niedostateczne weryfikowanie danych podatników oraz brak konsekwencji w uchylaniu NIP firm, z którymi nie ma kontaktu lub które posługują się fałszywymi danymi adresowymi.
Liczba podatników, którzy nie zgłosili danych identyfikacyjnych na formularzu NIP-8, wynosi w skali kraju aż 58,3 tys. Naczelnikom urzędów brakuje wsparcia w egzekwowaniu takich obowiązków. Niechęć do podejmowania działań wobec nieuczciwych firm wpływa negatywnie na wiarygodność krajowego rejestru oraz na bezpieczeństwo gospodarcze.
Przyszłe działania – więcej kontroli, mniej luki CIT?
Raport NIK jest jasnym sygnałem: niewyspecjalizowane urzędy skarbowe muszą zwiększyć liczbę przeprowadzanych kontroli podatkowych w obszarze CIT. Tylko to pozwoli ograniczyć zjawisko niewłaściwego deklarowania podstaw opodatkowania i zmniejszyć skalę strat dla budżetu. Luka CIT, jak podaje Polski Instytut Ekonomiczny, pochłania rocznie 20-30 miliardów złotych – to środki, które mogłyby zostać przeznaczone na istotne cele społeczne i gospodarcze.
Wprowadzenie bardziej rygorystycznych zasad oraz konsekwentne działanie wobec firm naruszających przepisy to konieczność, by przywrócić zaufanie do systemu podatkowego. Jak zauważa NIK, luka CIT to problem nie tylko finansowy, ale i społeczny.
Źródło: prawo.pl
