Może się wydawać, że uczniowie starszych klas szkół średnich mają jeszcze czas na realizację planów zawodowych. W rzeczywistości okazuje się, że spora część z nich deklaruje podejmowanie aktywności zarobkowej już w czasie nauki i ma już pewne plany na przyszłość. Świadczy to o bardzo racjonalnym i dojrzałym podejściu młodych Polaków do rozwoju własnej kariery.
Młodzi Polacy stawiają na pracę i doświadczenie
Badanie „Skok w dorosłość” przeprowadzone przez Instytut Badawczy IPC na zlecenie Politechniki Wrocławskiej wskazuje, jakie są wartości, ambicje i plany uczniów starszych klas szkół średnich – z dwóch ostatnich klas liceów i techników z całej Polski. Stoją oni u progu wielu poważnych wyborów w życiu, w tym także tych zawodowych. Okazuje się jednak, że ponad połowa badanych już podejmuje się aktywności związanych z pracą zarobkową. Według analizy 17,7% uczniów ma stałą pracę, a 38,7% pracuje dorywczo. Spora grupa, bo ponad 26,2% uczniów nie ma pracy, choć jednocześnie poszukuje zatrudnienia. Tylko 17,4% badanych nie podejmuje się aktywności zarobkowej i nie ma również tego w planach.
Wyniki badania wskazują na bardzo rozsądne podejście młodych Polaków do swojej przyszłości zawodowej. Badani przyznali, że praca zarobkowa jest ważnym elementem dorastania i zdobywania niezależności. Posiadanie własnych środków pieniężnych umożliwia opłatę dodatkowych wydatków bez potrzeby wsparcia finansowego od rodziców. Taka pomoc wiąże się bowiem z koniecznością tłumaczenia się z zakupu tych rzeczy, które według dorosłych nie są młodym osobom niezbędne. Ponadto praca w opinii uczniów jest ważnym elementem edukacji życiowej, która pomaga nauczyć się zarządzania czasem i pieniędzmi, a także umożliwia zdobycie innych umiejętności, które są potrzebne w dorosłym życiu. Zdarzało się również, że badani dzięki aktywności zawodowej zrozumieli, że praca pozwala dbać o swoją przyszłość i bezpieczeństwo finansowe. Młodzi ludzie pozyskane doświadczenie wykorzystują też do określenia tego, czym mogą, a czym nie chcą zajmować się w przyszłości.
Aktywne podejście do rozwoju zawodowego uczniów podkreślają również najnowsze dane Eurostatu, które wskazują, że w 2023 roku w Polsce odsetek młodych dorosłych z kategorii NEET (nieuczących się, niepracujących ani nieszkolących się) wyniósł 10,4%. To wynik poniżej średniej unijnej, która osiągnęła wartość 11,2%. Odsetek odnotowany w Polsce wypada więc znacznie korzystniej niż w wielu innych państwach członkowskich.
Praca nie jest najważniejszą wartością
Choć podejście do aktywności zawodowej i dostrzeganie korzyści wynikające z podejmowania pracy wydają się mocno zakorzenione wśród młodych Polaków, nie są to wartości najważniejsze w życiu. Najistotniejsza dla badanych jest rodzina (80,4%), zdrowie i dobre samopoczucie (54,8%) i przyjaciele (54,2%). Dopiero na kolejnych miejscach znalazły się czynniki związane z aktywnością zawodową, czyli rozwój osobisty – samorealizacja (49,1%), kariera (38%), a dopiero na ósmym miejscu na liście pieniądze i rzeczy materialne (23,3%). Można więc powiedzieć, że młodzi ludzie uczą się na błędach starszego pokolenia. Dbając bowiem o aspekty rodzinne i zdrowotne, rozwój zawodowy jest znacznie łatwiejszy i mniej obarczony ryzykiem niepowodzeń.
Młodzi Polacy a studia
Według badania aż 26,6% badanych ma konkretny plan na siebie, a ponad 34% młodych ludzi ma pewne pomysły, choć jeszcze bez ostatecznych decyzji. Ponad połowa uczniów (53,5%) chce podjąć studia, a 1/3 badanych jeszcze nie jest zdecydowana, czy pójdzie w tym kierunku (31,5%).
Uczniowie myślą o uczeniach wyższych, ponieważ chcą zdobyć najczęściej lepsze perspektywy zawodowe (61,4%), oczekując jednocześnie od takiego sposobu kształcenia zdobycia specjalistycznej wiedzy i umiejętności niezbędnych w wybranej dziedzinie zawodowej (52,4%).
A jak młodzi ludzie traktują studia? Najczęściej (40,9%) padała odpowiedź, że jest to okazja do rozwoju osobistego i poszerzania horyzontów – czas na rozwijanie siebie, swoich pasji, zainteresowań oraz umiejętności akademickich i życiowych. Uczniowie najchętniej wybierają studia związane z kierunkami ekonomicznymi (22,6%), administracyjnymi (19,6%) i psychologicznymi (18,5%).
