Od kilku miesięcy w Polsce trwa intensywna debata na temat ograniczenia świadczenia 800 plus dla obywateli Ukrainy. Choć propozycje te są przedstawiane jako próba racjonalizacji wydatków publicznych, wiele wskazuje na to, że w praktyce ich efektywność może być niewielka. W tym artykule przyjrzymy się, jakie są realne konsekwencje tego rozwiązania oraz jakie mity narosły wokół tego tematu.
Fakty i mity – czy Ukraińcy żyją głównie z zasiłków?
Wśród części Polaków panuje przekonanie, że obywatele Ukrainy przebywający w Polsce w dużej mierze opierają się na świadczeniach społecznych. W rzeczywistości dane pokazują zupełnie inny obraz. Według badań Narodowego Banku Polskiego, aż 78% dorosłych Ukraińców przebywających w Polsce pracuje. W grupie osób, które przyjechały przed wybuchem wojny, wskaźnik zatrudnienia wynosi aż 93%. To wynik wyraźnie przewyższający poziom aktywności zawodowej Polaków, który wynosi około 57%.
Co więcej, udział świadczeń społecznych w dochodach Ukraińców jest stosunkowo niewielki. Jak pokazują badania, tylko 11% dochodów uchodźców wojennych pochodzi ze świadczeń, w tym z 800 plus. Dla porównania, polskie gospodarstwa domowe czerpią około 30% dochodów ze świadczeń społecznych, takich jak emerytury czy zasiłki.
Wysoka aktywność zawodowa i jej ograniczenia
Obywatele Ukrainy przebywający w Polsce są jedną z najbardziej aktywnych zawodowo grup imigrantów w Europie. Wskaźnik zatrudnienia uchodźców z Ukrainy wynosi 68%, co jest jednym z najwyższych wyników w krajach OECD. Dla porównania, w Niemczech ten wskaźnik to zaledwie 25%, a w Czechach 48%.
Jednak mimo wysokiej aktywności zawodowej wielu Ukraińców nadal zmaga się z barierami na rynku pracy. Wśród najczęściej wymienianych przeszkód są trudności w znalezieniu pracy na część etatu, co jest szczególnie ważne dla kobiet opiekujących się dziećmi. Dodatkowo, uchodźczynie często doświadczają dyskryminacji podczas procesów rekrutacyjnych. Badania Polskiego Instytutu Ekonomicznego wskazują, że Ukrainki otrzymują o 25-30% mniej odpowiedzi na aplikacje niż Polki.
Czy ograniczenie 800 plus faktycznie przyniesie oszczędności?
Propozycja uzależnienia wypłaty świadczenia 800 plus od zatrudnienia może wydawać się logiczna z perspektywy budżetowej. Jednak potencjalne oszczędności są znikome w porównaniu z kosztami administracyjnymi i możliwymi konsekwencjami społecznymi. Według szacunków, jeśli 30% rodziców dzieci korzystających z 800 plus nie pracuje, ograniczenie świadczenia mogłoby zmniejszyć wydatki o około 700 mln zł rocznie. To kropla w morzu wobec całkowitych kosztów programu wynoszących niemal 63 mld zł rocznie.
Warto też pamiętać, że dzieci imigrantów, które obecnie korzystają z 800 plus, w przyszłości mogą stać się częścią polskiego rynku pracy, pomagając łagodzić skutki starzenia się społeczeństwa. Z badań wynika, że imigranci z Ukrainy już teraz znacząco przyczyniają się do wzrostu polskiego PKB – w 2023 roku ich wkład wyniósł od 0,7% do 1,1%. W perspektywie długoterminowej ten wpływ może być jeszcze większy.
Ostatecznie, dyskusja na temat ograniczenia 800 plus dla Ukraińców wydaje się być bardziej politycznym gestem niż realnym narzędziem oszczędności. Warto zastanowić się, czy takie rozwiązania rzeczywiście przynoszą korzyści, czy jedynie tworzą dodatkowe bariery dla osób, które już teraz w znaczący sposób wspierają polską gospodarkę.
Źródło: money.pl
