Staż pracy to kwestia, w której osoby prowadzące działalność gospodarczą i zatrudnione na umowach cywilnoprawnych mogą czuć się nieco poszkodowane, ponieważ ich czas aktywności zawodowej nie jest do niego wliczany. Ma się to wkrótce zmienić. Nowe przepisy mają sprawić, że dostęp do wielu uprawnień pracowniczych wynikających ze stażu pracy zyskają miliony pracowników.
Staż pracy a uprawnienia pracownicze
Staż pracy jest rozumiany jak suma wszystkich okresów zatrudnienia. Obecne przepisy nie zaliczają do nich prowadzenia działalności gospodarczej, czy zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych. Stawia to takie osoby w niekorzystnej sytuacji, ponieważ uzyskując określony staż pracy, można nabyć wiele uprawnień pracowniczych. Chodzi o wyliczanie urlopu wypoczynkowego, nagrody jubileuszowej, okresu wypowiedzenia, odprawy, czy prawa do emerytury. Takich uprawnień nie mogą uzyskać osoby (zgodnie z danymi ZUS jest to około 5 mln osób), które zatrudniają się na etat po okresie prowadzenia działalności, czy pracy na podstawie umowy zlecenie, ponieważ są one traktowane jako pracownik bez stażu pracy, czyli wcześniejszego doświadczenia.
Prace nad zmianami w Kodeksie pracy
Zgodnie z informacjami minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Agnieszki Dziemianowicz-Bąk, prace nad projektem ustawy są już na etapie finalizacji. Nowelizacja Kodeksu pracy ma polegać na dodaniu nowego art. 302[1]. Przyjęcie projektu przez Radę Ministrów jest planowane w III kwartale 2024 roku, a wejście przepisów w życie szacowane jest na 2025 rok.
Nowe regulacje sprawią, że osoby prowadzące działalność gospodarczą (jednoosobową lub w formie spółki), a także zatrudnione na umowę zlecenie, umowę agencyjną oraz inne umowy o świadczenie usług (wszyscy odprowadzający składki do ZUS) będą mogły wliczać te okresy do stażu pracy. Jednocześnie zmiany nie będą dotyczyć współpracy na podstawie umowy o dzieło.
W projekcie ustawy uwzględniono, że powyższe okresy będą zaliczane do stażu pracy, gdy zostaną potwierdzone wydanym przez ZUS zaświadczeniem. Będzie można je otrzymać również wtedy, kiedy osoba ustawowa była zwolniona z opłacania składek (do stażu pracy mają być także zaliczane niektóre okresy, w których osoba nie podlegała ubezpieczeniom społecznym, wymienione w przepisach szczególnych).
Nowe przepisy niekoniecznie korzystne dla pracowników?
O zmianach w Kodeksie pracy teoretycznie mówi się głównie w pozytywnym znaczeniu, ponieważ mają one poniekąd wyrównywać szansę w kwestiach związanych z warunkami zatrudnienia. Z drugiej strony eksperci podkreślają, że rodzi to szansę na zachęcenie pracodawców do wybierania niestandardowych form współpracy. Chodzi głównie o stosowanie tzw. śmieciówek, ponieważ biorąc pod uwagę przywileje pracownicze, uzyskają one podobne prawa, co zatrudnieni na umowę o pracę. W związku z tym firmy mogą wybierać mniej stabilne dla pracowników modele zatrudnienia.
