
Od 1 stycznia 2025 roku minimalne wynagrodzenie za pracę w Polsce wynosi 4666 zł brutto, co przekłada się na około 3511 zł netto. To kolejna podwyżka, choć w porównaniu do lat ubiegłych wzrost ten jest mniej spektakularny. Czy jednak pracodawca może wypłacić mniej niż minimalna krajowa? A co w sytuacji, gdy pracownik zatrudniony jest w niepełnym wymiarze godzin? Oto najważniejsze zasady dotyczące wynagrodzenia minimalnego w 2025 roku.
Czy można zarabiać mniej niż płaca minimalna?
Przepisy jasno określają, że osoba zatrudniona na pełen etat nie może otrzymać wynagrodzenia niższego niż 4666 zł brutto. Jednak istnieją sytuacje, w których legalnie można zarabiać mniej. Oto najczęstsze przypadki:
- Niepełny etat – jeśli ktoś jest zatrudniony np. na pół etatu, minimalne wynagrodzenie zostaje proporcjonalnie obniżone. Wówczas pracownik powinien otrzymać 2333 zł brutto.
- Praktyki i staże – osoby odbywające praktyki zawodowe nie zawsze podlegają przepisom o minimalnym wynagrodzeniu.
- Pracownicy młodociani – osoby poniżej 18. roku życia, które podejmują pracę w ramach nauki zawodu, mogą otrzymywać niższą pensję.
Ważne jest, aby w umowie wyraźnie określono, na jakich zasadach pracownik jest zatrudniony, by uniknąć sytuacji, w której wynagrodzenie jest zaniżane niezgodnie z prawem.
Płaca minimalna a dodatki – czy pracodawca może obniżyć wynagrodzenie?
Wiele firm stosuje różne systemy wynagrodzeń, w których płaca zasadnicza jest niższa niż minimalna krajowa, a dopełniana jest przez premie, dodatki lub inne świadczenia. To może budzić kontrowersje, ale prawo na to pozwala, pod warunkiem że suma wszystkich składników wynagrodzenia wynosi co najmniej 4666 zł brutto.
Przykłady dodatków, które mogą być wliczane do płacy minimalnej:
- premie uznaniowe,
- dodatki motywacyjne,
- nagrody miesięczne,
- bonusy za wyniki w pracy.
Jednak nie wszystkie świadczenia można wliczać do wynagrodzenia minimalnego. Do płacy minimalnej NIE wlicza się:
- nagród jubileuszowych,
- odpraw emerytalnych,
- wynagrodzenia za nadgodziny,
- dodatków za pracę w porze nocnej.
Pracownik powinien zwrócić uwagę, czy jego wynagrodzenie nie jest sztucznie zawyżane przez premie, które mogą zostać łatwo cofnięte.
Próby obejścia przepisów – co zrobić, gdy pracodawca zaniża wynagrodzenie?
Niektóre firmy próbują obchodzić przepisy, wypłacając pracownikom wynagrodzenie minimalne poprzez dodatki, które w rzeczywistości powinny być wypłacane niezależnie. Czy to zgodne z prawem? Eksperci alarmują, że jeśli premia lub dodatek jest przyznawany warunkowo, może to być forma omijania przepisów o płacy minimalnej.
Co zrobić w takiej sytuacji?
- Wniosek o przejrzyste warunki zatrudnienia – od 2023 roku każdy pracownik może poprosić pracodawcę o wyjaśnienie zasad wynagradzania.
- Zgłoszenie sprawy do Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) – jeśli masz wątpliwości, czy twoje wynagrodzenie jest prawidłowo naliczane, PIP może przeprowadzić kontrolę.
- Konsultacja z prawnikiem – w przypadku poważnych nieprawidłowości warto skorzystać z pomocy eksperta.
Wprowadzenie dyrektywy UE o adekwatnym wynagrodzeniu, która ma wejść w życie do 2028 roku, ma na celu eliminację takich praktyk i zapewnienie, że płaca minimalna będzie równa wynagrodzeniu zasadniczemu. Na razie jednak polskie prawo pozostawia pewne luki, które mogą być wykorzystywane przez nieuczciwych pracodawców.
Źródło: gazetaprawna.pl