Czy w żałobę narodową można hałasować? Czy są za to kary? Po śmierci papieża Franciszka i ogłoszeniu dnia żałoby narodowej, wielu Polaków zastanawia się, co wolno, a czego nie wypada robić. W świetle prawa głośne prace nie są zakazane, ale ich odbiór społeczny może być zupełnie inny.
Żałoba narodowa po papieżu – co oznacza dla codziennego życia?
Decyzją prezydenta Andrzeja Dudy, sobota 26 kwietnia została ogłoszona dniem żałoby narodowej po śmierci papieża Franciszka. Choć wydarzenie to ma ogromny ładunek emocjonalny i symboliczny, w praktyce rodzi wiele pytań – m.in. czy można hałasować w żałobę narodową, organizować imprezy czy przeprowadzać remonty?
Dowiedz się także, czy w żałobę narodową są otwarte sklepy.
Głośne prace w żałobę narodową – czy są zakazane?
Wbrew powszechnemu przekonaniu, w Polsce nie istnieje formalny zakaz hałasu w czasie żałoby narodowej. Nie jest to także dzień wolny od pracy. Żałoba narodowa nie jest objęta przepisami penalizującymi głośne prace czy imprezy. Zgodnie z obowiązującym prawem, nawet organizacja koncertu, spektaklu czy wydarzenia sportowego w takim dniu nie jest nielegalna.
Potwierdza to również szef KPRM, Jan Grabiec, który w programie „Kropka nad i” na antenie TVN24 powiedział:
– Formalnie nie ma przeszkody, wydarzenia kulturalne mogą mieć miejsce. I dodał: – Nie będzie sankcji.
Czy za hałas w żałobę narodową grozi kara?
Choć brak jest jednoznacznych zakazów prawnych, nie oznacza to całkowitej dowolności. Policja może interweniować w przypadku demonstracyjnego lekceważenia. Zgodnie z art. 49 § 1 Kodeksu wykroczeń:
„Kto w miejscu publicznym demonstracyjnie okazuje lekceważenie Narodowi Polskiemu, Rzeczypospolitej Polskiej lub jej konstytucyjnym organom, podlega karze aresztu albo grzywny”.
To oznacza, że hałas w żałobę narodową, jeśli zostanie odebrany jako celowe prowokowanie lub brak szacunku dla nastrojów społecznych, może skutkować konsekwencjami prawnymi.
Wrażliwość społeczna ma znaczenie
W praktyce wiele instytucji decyduje się odwołać zaplanowane wydarzenia. Przykładem może być koncert z okazji Tysiąclecia Korony Polskiej, który – jak zaznaczył premier Donald Tusk – został przełożony właśnie z szacunku dla żałoby.
Z drugiej strony, organizatorzy koncertu zespołu Kwiat Jabłoni w Tauron Arenie Kraków zdecydowali się go nie odwoływać. W oświadczeniu napisali:
„Przełożenie koncertu okazało się z przyczyn organizacyjnych niewykonalne. Chcemy dla was zagrać ze względu na szacunek do ogromnej liczby osób pracujących od dawna, aby koncert się odbył”.
Czego nie wolno w żałobę narodową? Zalecenia, a nie zakazy
Podstawą prawną dla wprowadzenia żałoby narodowej jest ustawa o godle, barwach i hymnie RP z dnia 31 stycznia 1980 r. Wskazuje ona m.in. obowiązek opuszczenia flag państwowych do połowy masztu. Oprócz tego stacje telewizyjne oraz organizatorzy wydarzeń publicznych otrzymują jedynie zalecenia dotyczące odpowiedniego zachowania, a nie obowiązki prawne.
– To jest bardziej zalecenie niż nakaz prawny – podkreślił Grabiec w TVN24.
Hałas w żałobę narodową – legalny, ale czy właściwy?
Choć głośne prace w żałobę narodową nie są zakazane, społeczne oczekiwania bywają jednoznaczne. Organizowanie hucznej imprezy w dniu pogrzebu papieża może spotkać się z falą krytyki i niezadowolenia. Takie sytuacje miały już miejsce w przeszłości i były szeroko komentowane.
To pokazuje, że w takich dniach warto kierować się nie tylko literą prawa, ale i empatią. W końcu co można robić w żałobę narodową, to jedno, ale czego nie wolno w żałobę narodową z punktu widzenia szacunku, to zupełnie inna sprawa. Niektórzy biorą urlop na pogrzeb papieża, aby móc obejrzeć transmisję i spędzić ten czas w zadumie.
Podsumowanie: czy można hałasować w żałobę narodową?
- Formalnie – tak. Nie ma przepisów, które tego zabraniają.
- Społecznie – raczej nie. Może to zostać uznane za brak szacunku i wywołać negatywną reakcję.
- Prawnie – uwaga na art. 49 Kodeksu wykroczeń. Demonstracyjne lekceważenie może skończyć się grzywną lub aresztem.
W dniu żałoby narodowej po papieżu Franciszku warto pamiętać: cisza może być najlepszym wyrazem szacunku.
Źródło: tvn24.pl; businessinsider.pl
